วัดพระธาตเชิงชุมวรวิหาร ตั้งอยู่ ปลายถนนเจริญเมือง ในเขตเทศบาลเมืองจังหวัดสกลนคร เป็นเจดีย์ก่ออิฐถือปูน ฐานรูปสี่เหลี่ยมสูงประมาณ 24 เมตร ยอดฉัตรทองคำเหนือองค์พระธาตุเชิงชุมทำด้วยทองคำบริสุทธิ์หนัก 247 บาท องค์พระธาตุ มีซุ้มประตู 4 ด้าน ข้างในทึบ สร้างครอบรอยพระบาทของพระพุทธเจ้า สี่พระองค์ คือ พระกกุสันทะ พระโกนาคม พระกัสสะปะ และพระโคดม หรือพระศรอริยเมตตรัย (คือสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ชาวพุทธศาสนิกชนเคารพสักการะบูชาอยู่ทุกวันนี้) สร้างขึ้นเมื่อใดไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัด แต่นับเป็นปูชนียสถานสำคัญคู่บ้านคู่เมืองของชาวสกลนครมาแต่โบราณ อยู่ใกล้ๆ กับองค์พระธาตุ จะมองเห็น สิมโปร่ง ซึ่งเรียกกันตามภาษาอีสาน สิม หมายถึงโบสถ์…โบสถ์เก่าของวัดพระธาตุเชิงชุม มีลักษณะสถาปัตยกรรมแบบอีสาน ไม่มีประตู เปิดโปร่งโล่ง หลังคาทำด้วยไม้เนื้อแข็ง สวยงาม ส่วนพระอุโบสถหลังใหม่ จะมีรูปทรงคล้ายพระอุโบสถของวัดเบญจมบพิตรมาก
ด้านในวิหาร จะประดิษฐาน พระองค์แสนหรือที่เรียกชื่ออีกอย่างหนึ่งว่าหลวงพ่อพระองค์แสน เป็นพระคู่บ้านคู่เมืองของจังหวัดสกลนคร เป็นพระพุทธรูปประดิษฐานอยู่ภายในพระวิหาร หรือที่เรียกว่าพระวิหารหลวงพ่อองค์แสน เป็นพระพุทธรูปปูนปั้นลงรักปิดทอง มีพุทธลักษณะที่งดงามจัดอยู่ในสกุลศิลปะเชียงแสน เป็นปางมารวิชัย สังฆาฏิมาจดที่พระนาภี ส่วนเกศทำเป็นเปลวรัศมี ซึ่งมีลักษณะทางศิลปะลาว พระพักตร์เริ่มเข้าสกุลศิลปะสุโขทัย ซึ่งนับว่าหลวงพ่อพระองค์แสนพุทธลักษณะที่ผสมผสานหลายสกุลศิลปะ แต่ความโดดเด่นอยู่สกุลศิลปะเชียงแสน น่าจะเป็นช่วงปลายของสกุลศิลปะ และเป็นปางมารวิชัย เป็นปางที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงตรัสรู้ที่ชนะมาร ล้วนเป็นปางที่นิยมใช้ประดิษฐานในโบสถ์
หลวงพ่อพระองค์แสน ประดิษฐานอยู่บนฐานชุกชี ซึ่งฐานนี้มีความสูง 1.35 เมตร หน้าตักกว้าง 2.00 เมตร วัดจากหน้าตักถึงยอดเกศ สูง 3.20 เมตร หลังของหลวงพ่อพระองค์แสนมีพระพุทธรูปได้สร้างขึ้นเฉลิมฉลองในงานฉลอง 25 พุทธศตวรรษ ตามโครงการของรัฐบาลและถัดไปเป็นพระธาตุเชิงชุม ลักษณะการสร้างพระวิหารอยู่หน้าพระธาตุถือได้ว่าเป็นลักษณะการสร้างที่ดี คือเมื่อมาไหว้หลวงพ่อพระองค์แสน ซึ่งเป็นตัวแทนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ส่วนสถูปที่เป็นพระธาตุเชิงชุมก็เป็นตัวแทนของพระพุทธเจ้าเหมือนกัน ถือได้ว่าสองสิ่งนี้เป็นอุเทสิกเจดีย์หนึ่งในสี่เจดีย์ในพระพุทธศาสนาที่พุทธศาสนิกชนควรกราบไหว้เคารพบูชา
บ่อน้ำศักสิทธิ์ หรือ “ภูน้ำรอด”ความเป็นมาของบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ “ภูน้ำลอด” เป็นบ่อน้ำที่มีมาพร้อมกับพระธาตุเชิงชุม เดิมมีน้ำผุดขึ้นมาเนื่องจากเป็นปลายทางของลำธารใต้ดินซึ่งไหลมาจากเทือกเขาภูพานผ่านศูนย์ราชการด้านทิศเหนือ ผ่านใจกลางเมืองข้างวัดเหนือแล้วไหลมาผุดที่นี้เรียกว่า ภูน้ำลอด ต่อมาเรียก “ภูน้ำลอด” แล้วไหลผ่านไปผุดที่สระพังทอง (สวนสมเด็จฯ) เมื่อน้ำมีน้อย ก็ขุดลงไปเรื่อย ๆ จากนั้นนำไม้เนื้อแข็งมาทำเป็นผนังกั้นไม่ให้ดินพังลงไป มีเรื่องเล่ากันว่า ครุถังตักน้ำถ้าหลุดไป ก็จะไปโผล่ที่สระพังทอง ในอดีตประชาชนจะนำน้ำที่นี่ไปทำน้ำมนต์เพื่อใช้ในพิธีการรมต่าง ๆ บางคนก็นำไปดื่มไปอาบเพื่อรักษาโรคภัยไข้เจ็บและก็ได้ผลดีจริงด้วย จึงได้ปรับปรุงบูรณะไว้คู่พระธาตุเชิงชุมและให้ เป็นมรดกของลูกหลานสืบสาน
แผนที่การเดินทางไปวัดพระธาตุเชิงชุม
ขอบคุณภาพและข้อมูลจาก : http://www.oknation.net/, tatsanuk.blogspot.com , horoscope.sanook.com , www.smethailandclub.com , www.dhammajak.net