ประเพณีผีขนน้ำหรือแมงหน้างาม เป็นประเพณีที่จัดเป็นประจำทุกปีใน ตำบลนาซ่าว บ้านนาซ่าว ต.นาซ่าว อ.เชียงคาน จ. เลย เป็นประเพณีที่สันนิษฐานว่ามาจากการเลี้ยงหอ การเลี้ยงผีเจ้าปู่ ซึ่งชาวบ้านนับถือผีปู่ย่า มีการเซ่นไหว้เป็นประจำ ก่อนเข้าสู่ฤดูปักดำข้าวกล้าในนา
ชาวบ้านโดยจ้ำ (ผู้ประกอบพิธีกรรม) ได้กำหนดวันขึ้นข้างแรม 8 -15 ค่ำของทุกปี กำหนดวันถวายเครื่องเซ่นไหว้ สุดแท้แต่คำบอกเล่าของคนทรง (เจ้าปู่) หรือที่เรียกว่าบัวนาง (เจ้าแม่นางเทียม) พร้อมทั้งเหล้า บุหรี่ ผ้าแดง ผ้านุ่ง ที่จะนำไปสังเวยเจ้าปู่ โดยนำไปพร้อมกันที่ดอนหอ (ศาลเจ้าปู่) หลังถวายเครื่องเซ่น จากนั้นชาวบ้านจะช่วยกันตกแต่งหน้ากากของ “ผีขน หรือแมงหน้างาม” แห่แหนไปรอบๆ หมู่บ้าน เพื่อเซ่นสรวงดวงวิญญาณของวัว และควาย ที่ยังคงวนเวียนอยู่ตามหมู่บ้าน ซึ่งพบเพียงแต่ขน และเสียงกระดิ่ง ซึ่งชาวบ้านเรียกว่า “ผีขนวัว ผีขนควาย” สมัยก่อนเรียกว่า “การละเล่นผีขน”
แต่ทุกครั้งหลังจบการละเล่นผีขนแล้วฝนมักจะตกลงมา ชาวบ้านจึงพากันเรียกว่า “ผีขนน้ำ” ในงานมีกิจกรรมประกอบด้วย ขบวนแห่ข้าวผาม รำวงชาวบ้านย้อนยุค พิธีไหว้เจ้าปู่ฯ ขบวนแห่ผีขนน้ำ ขบวนการฟ้อนรำของชาวบ้าน ขบวนเศรษฐกิจพอเพียง 15 ขบวน และมีการแข่งขันจุดบั้งไฟ ณ บริเวณริมห้วยหย่อง ท้ายหมู่บ้านบ้านนาซ่าว เป็นอันสิ้นสุดประเพณีประจำปี
ขอบคุณภาพและข้อมูลจาก : http://travel.sanook.com/